Trên các mạng xã hội X và Instagram, nhà lãnh đạo Pháp khẳng định bước đi trên phù hợp “cam kết lịch sử” của Paris về “nền hòa bình công bằng và lâu dài ở Trung Đông” và ông “sẽ đưa ra thông báo chính thức tại Đại hội đồng LHQ”. Tổng thống Macron kêu gọi cộng đồng quốc tế chung sức “xây dựng Nhà nước Palestine, đảm bảo sự tồn tại của nó và đưa nó vào hoạt động” để “đóng góp cho an ninh của tất cả mọi người ở Trung Đông”. Tổng thống Macron còn nhấn mạnh “ưu tiên cấp bách hiện nay là chấm dứt chiến tranh ở Gaza và giải cứu dân thường”. Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo Pháp cũng công bố nội dung bức thư mà ông gửi cho Tổng thống Chính quyền Palestine Mahmoud Abbas, trong đó xác nhận ý định của Pháp về việc trở thành cường quốc phương Tây chủ chốt đầu tiên công nhận Nhà nước Palestine.

Pháp là quốc gia có cộng đồng người Do Thái và Hồi giáo sinh sống lớn nhất ở châu Âu. Việc Pháp có thể trở thành quốc gia phương Tây lớn đầu tiên công nhận Nhà nước Palestine có thể tiếp thêm động lực cho nỗ lực của người Palestine nhằm nhận được sự công nhận của quốc tế. Hiện, Nhà nước Palestine hiện được ít nhất 142 quốc gia (bao gồm hơn 10 quốc gia ở châu Âu) trong tổng số 193 thành viên LHQ công nhận hoặc lên kế hoạch công nhận.

Tổng thống Pháp từng là người bày tỏ sự ủng hộ đối với Israel sau vụ tấn công vào ngày 7-10-2023 và thường xuyên lên tiếng phản đối chủ nghĩa bài Do Thái, nhưng ông ngày càng thất vọng về cuộc chiến của Israel tại Gaza. Động thái mang tính biểu tượng này gây thêm áp lực ngoại giao lên Israel trong bối cảnh chiến tranh và khủng hoảng nhân đạo ở Dải Gaza đang leo thang. Đây là một bước đi thể hiện rõ sự thay đổi trong cách tiếp cận của Paris đối với xung đột Israel - Palestine.

Dư luận quốc tế

Từ lâu, người Palestine muốn thành lập một nhà nước độc lập ở Bờ Tây bị chiếm đóng, sáp nhập Đông Jerusalem và Dải Gaza, những vùng lãnh thổ mà Israel chiếm đóng trong cuộc chiến Trung Đông năm 1967. Chính phủ Israel và phần lớn giới chính trị gia nước này luôn phản đối việc Palestine trở thành Nhà nước độc lập. Ngay sau tuyên bố của Tổng thống Pháp, chính quyền Palestine đã thể hiện ủng hộ, cho rằng điều này “phản ánh cam kết của Paris đối với luật pháp quốc tế và sự ủng hộ quyền tự quyết cũng như việc thành lập một nhà nước độc lập của người dân Palestine”. Phong trào Hồi giáo Hamas cũng coi đây là “bước đi tích cực đúng hướng” ủng hộ quyền tự quyết của người dân Palestine, đồng thời kêu gọi các quốc gia khác, đặc biệt là ở châu Âu, cân nhắc các động thái tương tự.

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez bày tỏ sự đồng tình với tuyên bố của Tổng thống Pháp. Ông nhấn mạnh sự ủng hộ đối với giải pháp hai nhà nước và kêu gọi cộng đồng quốc tế bảo vệ tiến trình này. Thủ tướng Sanchez là một trong những lãnh đạo châu Âu thể hiện quan điểm đối với chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza, đồng thời từng tuyên bố công nhận Nhà nước Palestine.

Bộ Ngoại giao Saudi Arabia đánh giá cao “quyết định mang tính lịch sử” của Tổng thống Macron, đồng thời kêu gọi các quốc gia chưa công nhận Nhà nước Palestine có những bước đi tương tự và thể hiện lập trường nghiêm túc nhằm ủng hộ hòa bình, cũng như các quyền hợp pháp của người dân Palestine. Bộ Ngoại giao Jordan bày tỏ sự trân trọng đối với quyết định của Tổng thống Macron, cho đây là “bước đi đúng hướng nhằm hiện thực hóa giải pháp hai nhà nước và chấm dứt những bất ổn hiện nay”.

Trong khi đó, Mỹ và Israel đã phản đối tuyên bố của Pháp, cho rằng điều này có thể dẫn đến các hệ lụy an ninh. "Chúng tôi lên án mạnh mẽ quyết định của Tổng thống Macron", Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu trong một tuyên bố. "Một động thái như vậy sẽ tiếp tay cho khủng bố và có nguy cơ tạo ra một lực lượng ủy nhiệm khác của Iran, giống như Gaza đã từng. Một nhà nước Palestine trong những điều kiện này sẽ là bệ phóng để hủy diệt Israel - chứ không phải để sống hòa bình bên cạnh họ”.

Về phía mình, Mỹ "kịch liệt phản đối" kế hoạch công nhận Nhà nước Palestine của Tổng thống Pháp Macron, Ngoại trưởng Marco Rubio viết trong bài đăng trên nền tảng xã hội X. “Quyết định liều lĩnh này chỉ phục vụ cho hoạt động tuyên truyền của Hamas và là nhân tố gây trở ngại cho hòa bình. Đây là một cái tát vào mặt các nạn nhân của ngày 7-10”, ông Rubio nói.

Đàm phán Gaza vẫn bế tắc

Thông báo của Pháp được đưa ra trong bối cảnh Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thông báo phái đoàn của nước này tham gia đàm phán về lệnh ngừng bắn tại Dải Gaza đã trở về nước từ Doha (Qatar) để tiếp tục tham vấn sau khi nhận được phản hồi mới từ Phong trào Hồi giáo Hamas liên quan tới đề xuất ngừng bắn kéo dài 60 ngày. Một quan chức cấp cao của Israel nhấn mạnh rằng Hamas vẫn giữ lập trường cứng rắn và “đáng tiếc”. Mặc dù đã đạt được một số tiến bộ trong 18 ngày đàm phán tại Doha, vẫn còn nhiều khác biệt giữa hai bên. Hamas chưa đề xuất bất kỳ thỏa hiệp nào liên quan đến việc giải giáp ở Gaza hay chấm dứt chiến tranh.

Ngày 24-7, Đặc phái viên của Tổng thống Donald Trump tại Trung Đông Steve Witkoff cho biết Mỹ sẽ tìm kiếm “những phương án thay thế” nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza. Ông Witkoff nhấn mạnh các phương án thay thế nhằm đưa con tin về nước và tạo ra môi trường ổn định hơn cho người dân Gaza. Bên cạnh đó, ông thông báo phái đoàn đàm phán của Mỹ sẽ rút khỏi Qatar để về nước tham vấn, sau phản hồi mới nhất từ phía Hamas.

Cũng trong ngày 24-7, Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết sẽ tổ chức cuộc điện đàm khẩn cấp với Pháp và Đức vào ngày 25-7 để thảo luận về cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Dải Gaza, đồng thời kêu gọi thực hiện lệnh ngừng bắn và tiến tới công nhận Nhà nước Palestine. Theo Thủ tướng Starmer, nhóm E3 (gồm Anh, Pháp và Đức) sẽ phối hợp các bước cần thiết để xây dựng nền hòa bình lâu dài ở Dải Gaza. Ông nhấn mạnh: “Lệnh ngừng bắn sẽ mở đường cho việc công nhận Nhà nước Palestine và giải pháp hai nhà nước, đảm bảo hòa bình và an ninh cho cả người Palestine và người Israel”.

AN BÌNH